ضدیخ چیست؟
ضد یخ با نام لاتین antifreeze از جمله محصولات شیمیایی محسوب می شود که با کاهش دادن نقطه انجماد سیلات، از یخ زدگی آن ها در فصل زمستان جلوگیری می کند.
همچنین از ضد یخ در فصل تابستان نیز استفاده می شود. در واقع ضد یخ می تواند نقطه جوش سیالات را افزایش دهد تا از جوش آوردن دستگاه ها و موتورها جلوگیری کند.
در زمان های گذشته برای خنک کردن موتور و انتقال حرارت از آب استفاده می کردند که مشکلات زیادی به همراه داشت. به همین علت جامعه بشری به دنبال ماده ای با ویژگی خنک کنندگی بدون مشکلاتی که آب به همراه داشت، بود. از این رو ضد یخ با ویژگی های متعدد تولید شد.
به طور کلی می توان گفت که ضد یخ خنک کننده ثانویه محسوب می شود. چرا که تمامی موتورها به دستگاه هایی همچون سیستم های خنک کننده، تهویه هوا و… مجهز است.
انواع ضدیخ
ضد یخ ها در دو نوع مختلف در بازار موجود هستند:
ضد یخ های پایه روغنی
ضد یخ های پایه روغنی یکی از انواع ضد یخ ها هستند که بیشترین کارایی را دارند.
اکثر رانندگان برای خودروهای خود از این ضد یخ استفاده می کنند. از بارزترین و شایع ترین ویژگی این ضد یخ ها، این است که از به وجود آمدن گرمای بیش از حد در موتور خودرو جلوگیری می کنند.
ضد یخ های پایه روغنی بیشتری و بالاترین مقاومت را دربرابر گرمای ناشی از فعالیت قطعات موتور دارند. به همین علت از خراب شدن و وارد شدن آسیب به واشر و یا سیلندر جلوگیری می کنند.
این ضد یخ ها بیشترین سطح حفاظت از قطعات موتور خودرو را دارند. همچنین از لحاظ هزینه ای، دارای قیمت مناسب تری هستند و طول عمر آنها نیز بالاتر و بیشتر است. به همین علت استفاده از این ضد یخ ها رایج تر است.
ضد یخ های پایه الکلی
یکی دیگر از انواع ضد یخ های موجود در بازار، ضد یخ های پایه الکلی هستند.
این ضد یخ ها از ترکیبات آلی تشکیل شده اند و به طور کلی قیمت بالاتری به نسبت ضد یخ های پایه روغنی دارند. یکی از بارزترین ویژگی ضد یخ های الکلی این است که از قطعات موتور خودرو در برابر سرما و گرما حفاظت می کنند.
این ضد یخ ها مقاومت بالایی در برابر انجماد دارند و برای فصول سرد سال بسیار مناسب هستند. این دقیقا همان ویژگی است که یک ضد یخ باید داشته باشد.
اما اگر بخواهیم این نوع ضد یخ را با پایه روغنی مقایسه کنیم، باید بگوییم دارای طول عمر کوتاه تر، قیمت بالاتر و کارایی کمتری هستند.
همچنین اگر در هنگام ریختن ضد یخ های اسیدی در رادیاتور ماشین دقت نکنید و مقداری از این ضد یخ ها روی بدنه خودرو بریزد، رنگ بدنه را از بین می برد. به همین علت اکثر رانندگان ترجیح می دهند که از ضد یخ های روغنی برای خودروی خود استفاده کنند.
کابرد های ضدیخ در خودرو
از کابرد های مهم ضدیخ میتوان به سه دسته زیر تقسیم کرد:
ضد یخ
یکی از مهمترین وظایف ضد یخ، جلوگیری از یخزدگی در ماه های سرد سال می باشد.
یخ زدگی آب درون سیستم خنک کننده خودرو با توجه به افزایش حجم آب در زمان انجماد با توجه به قطعات فلزی خودرو، میتواند منجر به آسیبهای جبرانناپذیری همچون ترک برداشتن دیواره بلوک سیلندر و ترکیدن رادیاتور شود. که ضد یخ با پایین آوردن نقطه انجماد آب، مانع از این امر میشود.
ضد جوش
بسیاری از افراد گمان می کنند که ضد یخ، تنها در فصول سرد سال مورد استفاده قرار می گیرد. اما این باور کاملاً غلط می باشد.
در واقع ضد یخ، ضد جوش نیز محسوب می شود و در فصول گرم نیز می بایست در موتور خودرو حضور داشته باشد. در فصل تابستان گاهی دمای هوا می تواند تا بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد نیز بالا رود. در این صورت لازم است ماده ای دمای موتور را کاهش دهد. ضد یخ می تواند با افزایش نقطه جوش، از جوش آوردن خودرو، جلوگیری کند.
ضد خوردگی
بسیاری از خودروها برای سیستم خنک کنندگی از آب استفاده می کنند که همین امر باعث می شود خوردگی فلزات داخلی آن افزایش پیدا کند.
در موتورهایی که از مخلوط آب و ضدیخ استفاده می شود کارایی بیشتری دیده می شود. در این حالت خوردگی تا حد زیادی پایین می آید. ضمنا آب در دمای بالای موتور شروع به بخار شدن کرده، موجب ایجاد حباب در درون موتور می شود. همین امر خوردگی را تشدید می کند.
بهتر است برای عدم خوردگی و تحمل درجه حرارت بالا از مخلوط آب و ضد یخ استفاده شود. به همین خاطر می توان نام سیال خنک کننده را بر آن نهاد. همین موارد در روند استفاده از ضد یخ در تابستان ها خود را بیش از قبل نشان می دهند.
از طرف دیگر به علت رنگ سبز ضد یخ هر گونه نشتی در مسیر سیستم آب رسانی به راحتی قابل روئیت می باشد.
ضرورت استفاده ضد یخ در تابستان
شاید شما هم از آن دسته از افراد باشید که فکر می کنید عملکرد ضدیخ تنها جلوگیری از یخ زدگی است. اما در حقیقت این ماده خواص مهم و کاربردی دیگری هم دارد که دلیل استفاده از ضدیخ در تابستان می باشند.
از همین رو توصیه می شود از این ماده نه تنها در زمستان بلکه در تمام فصول بخصوص در تابستان هم از آن در رادیاتور خودرو استفاده شود. در حقیقت پس از ضدیخ بودن، مهمترین کاربرد و خاصیت آن، “ضد جوش بودن” می باشد و از همین رو استفاده از ضدیخ در تابستان تقریبا اجباری می باشد.
در حقیقت با استفاده از ضدیخ می توان بجز پایین آوردن دمای انجماد آب به زیر صفر، نقطه ی جوش آب را هم به بالای صد درجه رساند.
از همین رو آب می تواند بدون اینکه جوش بیاید دمای بیشتر از ۱۰۰ درجه را تحمل کند.
به عنوان مثال ترکیب ۵۰-۵۰ آب و ضدیخ نقطه ی جوش را به ۱۰۶ درجه ی سانتی گراد می رساند و نسبت ۷۰-۳۰ آن نقطه ی جوش را به ۱۱۳ درجه یانتی گراد خواهد رساند. در حقیقت با توجه به این که سیستم خنک کننده موتور خودرو خود محیطی بسته و با فشار بالا می باشد، دمای جوش باز هم افزایش می یابد تا حدی که این مخلوط ضدیخ و آب می توانند دمای حدود ۱۲۰ درجه را تحمل کنند و به همین ترتیب این مخلوط در تابستان به جوش نمی آید و همین دلیل اصلی استفاده از ضدیخ در تابستان می باشد.
تعویض ضد یخ
ضدیخ های مورد استفاده در سیستم خنک کننده به مرور زمان خاصیت ضد خوردگی و ضد یخ ، ضد جوش بودن خود را از دست می دهد و این امر می تواند به تمامی قطعات سیستم خنک کننده موتور خودرو آسیب جدی وارد نماید. بنابراین ضروری است که به صورت دوره ای وضعیت ضد یخ خودرو چک گردد.
تعویض ضدیخ بستگی به وسیله نقلیه شما دارد. مانند سایر مایعات خودرو ، خنک کننده یا ضد یخ باید بر اساس توصیه های سازنده نگهداری و تغییر کند.
به طور کلی ، سیستم خنک کننده باید حداقل هر 80.000 کیلومتر شستشو داده شود و تغییر کند. برخی از مدلهای جدیدتر ممکن است نیاز به سرویس خنک کننده در هر 20.000 کیلومتر داشته باشند.
میزان ضد یخ و آب برای هر خودرویی متفاوت است و این مقادیر توسط سازنده خودرو اعلام میشود که در اکثر خودروها پنجاه به پنجاه و یا شصت به چهل است.
مهم است که ضد یخ را تخلیه کرده و سیستم را دوباره پر کنید ، زیرا ممکن است ذرات زنگ زدگی و خاک سیستم خنک کننده را مسدود و از بین ببرد. اگر متوجه شدید که درون ضد یخ اجسام خارجی یا زنگ زده است یا بی رنگ به نظر می رسد ، باید آن را بشویید و دوباره پر کنید.
نسبت ضد یخ ماشین و آب موتور
میزان ضد یخ و آب و نسبت این دو با یکدیگر از موارد مهمی است که هنگام استفاده از ضد یخ باید به آن دقت کرد.
اگر میزان ضد یخ ماشین بیش از حد لازم باشد، علاوهبر مختل شدن عملکرد ضد یخ، منجر به افزایش استهلاک قطعات خودرو نیز خواهد شد.
از سوی دیگر چنانچه میزان ضد یخ کمتر از مقدار لازم باشد، دیگر خنک کنندگی لازم را نمیتوان از آن انتظار داشت و همچنین خوردگی قطعات نیز افزایش پیدا میکند.
میزان ضد یخ و آب برای هر خودرویی متفاوت است و این مقادیر توسط سازنده خودرو اعلام میشود که در اکثر خودروها 5به50 یا 40به60 است.
نکته:
اگر به مقادیر اعلام شده توسط سازنده دسترسی نداشتید، نیمی از مایع داخل رادیاتور آب و نیمی دیگر ضد یخ ماشین بریزید.